Nola sortu zeure kooperatiba

[caption id="attachment_6671" align="aligncenter" width="640"] Irudia: CC BY SA josu.orbe[/caption]

Dakizunez, Laboral Kutxa kooperatiba bat da. Horrek lan-abantaila batzuk eskaintzen dizkigu kooperatibako bazkideoi, soldata-eskala beste finantza erakunde batzuenekin alderatuta oso bestelakoa da, eta erretirorako aurreikuspen-sistema propioa jartzen du gure esku. Bazkide bakoitza entitatearen zati baten jabe da eta gure kudeaketaren ondorioak onartzen ditugu, onerako eta txarrerako. Nola ez opa gainontzeko langileei guk geuk ditugun baldintza berberak? Horregatik, Gaztempresan, zure negozioa 5 urratsetan sortzen laguntzen dizugunean, kooperatibek eskaintzen dituzten abantailak azaltzen dizkizugu, formula juridiko hori zure beharretara egokitzen den balora dezazun, eta ikus dezazun ekiterako orduan ere badela beste modu bat. Zeure kooperatiba sortzea komeni ote zaizun jakin nahi al duzu?

Iaz, Gaztempresaren bidez, 211 erakunde sortzen ikusi genituen, horietatik % 7 kooperatibak. Gainontzekoek barka gaitzatela, baina batez ere azken horiengatik gaude harro. Gure ustez kooperatibak dira gizarte-ekonomiaren adibiderik onena, non dirua pertsonen zerbitzura dagoen.

Ekonomian bi teoria bakarrik daudela esaten zuen MONDRAGON Korporazioaren sortzaile Jose Maria Arizmendiarrietak: “batean diruak agintzen du eta pertsonak alokatzen ditu diru gehiago lortzeko, eta bestean, berriz, pertsonek agintzen dute eta dirua alokatzen da pertsonen onurarako”. Gutxienez beste lagun batekin negozioa sortzekotan bazara, kooperatibak kontuan hartzeko benetako aukera dira.

Hori izan zen, hain zuzen, Euskadiko Kooperatiba Elkarte Txikia arautzen duen 6/2008 Legeak ekarri zuen aldaketa handia, izan ere, arlo horretako legedia garatuen duen erkidegoa baita, gainontzekoentzat aitzindari: dagoeneko ez dira hiru bazkide behar kooperatiba sortzeko, nahikoa da birekin (eta ezin dira hamar baino gehiago izan). Txikia dirudien aldaketa hori funtsezkoa izan da negozio askok formula juridiko horren alde egiteko, ondasun-erkidegoa edo sozietate mugatua osatu beharrean.

Kooperatiba sortzearen abantailak

Kooperatiba sortzearen abantailetako bat langabeziaren % 100 kapitalizatzeko aukera da, betiere sortu berria den sozietatearen kapitalerako ekarpen gisa erabiltzen bada, eta ez da justifikatu behar diru hori zertan inbertituko den. Ondorioz, soldatapeko langile askok, lanik gabe gelditu eta negozioa sortzeko erabakia hartuta –batez ere hasieran inbertsio handirik eskatzen ez duten lanbideei helduko dietenek, ingeniariek edo arkitektoek, kasu–, formula horren alde egiten dute, finantzaketa-beharra murrizteko aukera eskaintzen baitie.

Bereziki babestuta dauden kooperatiba txikiek zerga aldetik ere abantailak dituzte. Elkarteen gaineko zergan % 24 ordaindu beharrean, % 18ko tasa ordainduko dute (azkenean % 9koa izango da, % 50eko hobaria baitute). Bazkideek ez dituzte ezinbestean lan-hitzarmenak bete behar (azken finean jabeak baitira,ez soldatapekoak), eta ordainduko duten erregimena aukera dezakete: autonomoena edo gizarte-segurantza.

Kooperatiben betebeharrak

Kooperatiba batean lan egiten duten guztiek ez dute ezinbestean bazkide izan behar, baina badago muga bat besteren konturako soldatapeko langileak kontratatzeko. Soldatapekoen kopurua kooperatibistenaren bikoitza izan daiteke gehienez. Dena den, lehen bosturtekoan bost soldatapeko kontrata ditzakete 5 bazkide baino gutxiago dituzten kooperatibek. Horrela, enpresak benetako kooperatiba izaten jarraituko duela bermatzen da, hasierako bazkideek ez dutela bazkide berrien sarrera mugatzen duten jabe hutsen gisara jokatuko.

Mozkinen % 10 Heziketako eta Kooperatiba Sustapeneko Fondora bideratu behar dira. Fondoa, bazkideak trebatzeko –batez ere kooperatibismoaren inguruan-, kooperatibismoa gizartean sustatzeko, kooperatiba berriak sortzeko edo kultur ekimenak eta euskararen aldekoak laguntzeko erabili behar da.

Gainera, mozkinen beste % 20 gorde behar da nahitaezko erreserba-fondorako, garai txarretan erabili ahal izateko. Horri esker erakundeok sendoago daude krisiaren aurrean: abagune-gorabeherei malgutasun handiagoz egin diezaiekete aurre eta egoerari hobeto eusten diote: oparoaldian etorkizuneko egoeretatik babesten dira, eta egoera okertzean langileak prest daude sakrifizioak egiteko, jakin badakitelako oparoaldia itzultzean irabaziak izango dituztela.

Eseri eta hitz egin

Kooperatiban indarrean izango diren arauak bazkideen artean adostea gomendatzen dute Gaztempresako adituek, etorkizunean arazoak saiheste aldera. Adostasun horretatik sortuko da Kooperatibaren Barne Araudia. Azken finean, erakundea haiena izango da eta baita dena bide onetik joatearen ardura ere. Ez da nahikoa estatutu estandarrak kopiatu eta itsastea, gerora bazkideen arteko arazoen iturri izango direlako. Gakoa da egoera guztiak aurreikustea (ugaritasuna kudeatzeko modutik hasi eta hondamendietaraino), kasu bakoitzean izango duten jokabidea adostea eta hori guztia hitz arruntekin idatziz jasotzea. Gaztempresako edo kooperatibismoa sustatzen duen beste erakunderen bateko profesionalak arduratuko dira hitz horiek hizkuntza juridikora “itzultzeaz”.

Era berean, hasierako ekarpen ekonomikoa hutsaren hurrengoa ez izatea gomendatzen dute. Diru hori ez da ezinbestean dena batera sartu behar, nominatik kentzen joan daiteke (“lansari-aurrerakinetik”, hobe esanda, izan ere, bazkideak jabeak direnez, mozkinak badaude bakarrik dute kobratzeko eskubidea). Hasierako ekarpen esanguratsuarekin bazkideak inplikatuta daudela bermatzen da, proiektuarekiko konpromisoa dutela: ez dutela bakarrik lanpostu finkoa “erostea” nahi, protagonista izango dituen erakundea eraikitzea xede dutela.

Ohiko enpresa baten bazkide bazara, testu hau irakurri ondoren hausnarketa egin dezazun nahiko genuke, erabakirik onena hartu ote zenuen pentsa dezazun. Are gehiago, nahiko genuke damu apur batekin esan dezazula:“bere garaian aukera hori nuela jakin izan banu”. Inoiz ez da berandu pausoa emateko. SLak eta ondasun-erkidegoak kooperatiba bilakatzeko legezko mekanismoak badaude.

Laboral Kutxako 2.500 bazkideok eta egunero MONDRAGON Korporazioa aurrera ateratzen dugun 80.000 lagunek erakutsi dugu badela beste modu bat aberastasuna sortzeko. Gauza bera egin nahi al duzu?

Irudia: CC BY SA josu.orbe