Teresa del Valle antropologo feministak urteko curriculumik onenaren Eusko Ikaskuntza-LABORAL Kutxa Saria jaso zuen atzo

Ez zen gutxiagorako. Euskal Curriculumik Onenaren saria eman zioten Teresa del Valle antropologoari, Arteen, Gizarte Zientzien eta Humanitateen esparruko sari ospetsuenetako bat.

1995etik, Eusko Ikaskuntzak eta LABORAL Kutxak ezagutzaren eta kulturaren esparruko pertsona ospetsuen lana aitortu dute urtez urte, besteak beste, Eduardo Txillida eskultorearen, Julio Caro Baroja antropologoaren, María Bayo sopranoaren edo Montxo Armendariz zine-zuzendariaren lana.

Atzo sari-banaketarako ekitaldian aitortu zuten moduan, Teresa del Valle Antropologia feministaren lehen sustatzaileetako bat eta sustatzaile nagusietako bat izan zen Espainiako Estatuan, eta haren lanak oso modu eraginkorrean lagundu du genero-ikuspegia gure herrialdeko garapen kulturalean txertatzen.

Genero-desberdintasunen azterketan oinarritutako curriculum bikaina

Teresa del Vallek (Donostia, 1937) 40 urte baino gehiago daramatza irakaskuntzaren eta ikerkuntzaren esparruan jarduera dibulgatzaile garrantzitsua egiten. EHUko Gizarte Antropologiako Katedra lortu zuen lehen pertsona izan zen (1988. urtean) eta, 2007tik, Gizarte Antropologiako Katedratiko Emeritua da erakunde horretan.

Hasieran, historia- eta antropologia-ikasketak egin zituen Estatu Batuetan, eta antropologian doktoratu zen herrialde horretan bertan. Hawaiiko Unibertsitatean egin zuen, 1974an, Mikronesiaren azterketan oinarritutako lan batekin. Espainiara itzultzean, Geografian eta Historian lizentziatu zen Bartzelonako Unibertsitatean (1980), eta Euskal Herriko Unibertsitatean doktoratu zen (1981). Ordurako 2 urte zeramatzan Gipuzkoako Fakultatean, eta Gizarte Antropologiako ikasgaia eman zuen, lehen aldiz, EHUren historian. Geroxeago, esparru horretako doktoretza-ikastaro bat eskaini zuen lehen pertsona bihurtu zen (“Sexu-bereizkuntza eta -hierarkizazioa”, 1984).

9 liburu idatzi ditu, 4 argitaratu ditu eta beste 3ren egilekidea da, hainbat argitalpenetan parte hartzeaz gain. Gainera, Mujer vasca. Imagen y realidad (Bartzelona: Anthropos 1985) zuzendu izanaren merezimendua dagokio, euskal testuinguruko antropologia feministaren abiapuntutzat hartzen den liburua.

Bere lan-esparrua ikusgai egiteko eta nazioartera zabaltzeko egin duen ahalegina dela eta, European Association of Social Anthropologists (EASA, 1989) talde fundatzaileko kide da, eta talde horretako lehen lehendakariordea izan zen. Horrez gain, Eusko Ikaskuntzako Gipuzkoako lehendakariordea izan zen (2006-2010), eta egun Jakiundeko, Zientzia, Arte eta Letren Akademiako, kide da. 2010ean, Emakunde Saria eman zioten generoaren inguruan egindako lan akademikoagatik.

Emozioak nagusituta

Behin eta berriz geratu zen argi sari-emate ekitaldian, Teresa del Valle izan dela Espainiako estatuan gizarte Antropologiaren arloan gehien egin duen pertsonetako bat. Bere lanari zor zaio Euskal Herrian antropologiari buruz genero ikuspuntutik egindako lanaren hasiera.

Iñigo Urkullu lehendakariak ere halaxe esan zuen sari-banaketan bertan. Teresa del Valle aintzindaria izan zela azpimarratu zuen, beste lankide batzuei formakuntza emateko izan duen bokazioagatik, gaur egun ere ikertzen jarraitzeagatik eta “Antropologiaren bultzadari bere aletxoa jartzeagatik, geure burua gehiago eta hobeto ezagutu dezagun egin duenagatik”.

Teresa del Vallek, bere aldetik, “emozioak nagusituta” hartu zuen saria eta bere ibilbidearen errepasoa egin ondoren, genero indarkeriaren kontrako hitzak izan zituen. Gaur egun bizi dugun une historikoa aprobetxatu egin beharko litzatekeela uste du arazo honi aurre egiteko. Bere hitzetan, “aurrera egitea lortzen badugu eta arazo gaizto honekin bukatzen badugu, gizarte hobea eta koherenteagoa izango gara, bere patuaren jabeago bihurtuko gaitu eta munduan izan nahi dugun lekutik hurbilago jarriko gaitu”.